اطلاعات عمومی ازترکمنهای عراق: محل اسکان ترکمنها درعراق

منبع : سایت

www.kerkuk.net
جمعیت(جغرافیای) ترکمنهای عراق، ازمرزجمهوری ترکیه با عراق ازحدود مرزی حکاری وسیرت شروع میشود
درشمال شرقی شهر موصل،( نقطه شمالی منطقه مسکونی ترکمنهای عراق ) شهر تلافر دربزرگترین استان عراق واقع شده است
شهر تلافریک شهر ترکمنی بوده وجمعیت بالغ بریک میلیون نفرراشامل میشود. خط جغرافیایی که ازتلافر شروع شده وبادربرگرفتن موصل به سمت غرب و جنوب ادامه پیدا کرده و دیگر شهر ترک یعنی منطقه اربیل را نیز داخل این خط جا داده است. درجنوب اربیل شهرستان آلتین کپری و در امتداد جنوبی با فاصله ای مساوی بزرگترین شهر ترکمنهای عراق ، کرکوک واقع شده که این شهر درعین حال مرکز ترکمن ِ عراق شمرده میشود. دراطراف شهرکرکوک مناطق مسکونی ترکمن نشین زیادی وجود دارد .وقتی به سمت جنوب کرکوک حرکت میکنیم، ازمناطق مسکونی ترکمنها، شهرستانهای بزرگ ومهمی مانند داکوک (تاووک)، توزحورماتو، تازه حورماتو، کیفری و روستاهای بایات راکه ازصدها روستا تشکیل یافته را خواهیم دید
همچنین وقتی از شمال به سمت جنوب حرکت کنیم با چنین روستاهایی مدام برخوردمیکنیم
دراین خط جغرافیایی مناطق مسکونی که اکثریت ترکمن نشین هستند متشکل ازتعدادزیادی بخش وصدهاروستا تا 120 کیلومتری غرب بغداد، وتا بخشهای دیگری بنام بیدار ومندلی کشانده شده است
دردوران امپراتوری عثمانی (تاسال 1918 ) استان موصل وکرکوک، بصورت متصرفات مستقل اداره میشد . شهرستان اربیل به کرکوک وشهرستان هانکین نیز به بغداد وابسته وهریک مرکزفرماندهی نیروی زمینی بود. تابه امروزباعوض کردن شکل اداری مناطق مسکونی ترکمنهای عراق از سوی حکومت های بر سر کار آمده در عراق ، سعی بر خراب کردن شکل جغرافیایی منطقه داشته اند . تا سال 1957 ترکمنها دراستانهای کرکوک، اربیل وموصل وشهرستان دیالا اسکان داشتند. دربغداد نیزحدودا جمعییتی مساوی با جمعیت شهرستان اربیل درحال زندگی بودند . بعدازسال 1976 ساختاراداری عراق عوض شد واستانهای جدیدی بوجود آمد ، تعداداستانها به 18 عدد رسید . این تعویضات صرفا بخاطر از هم پاشیدن مناطقی که ترکمن نشینها دراکثریت بودند انجام شد
دراین میان همانگونه که قبلا مشخص شده بود ،نام شهر اصلی ترکمنهای عراق را از کرکوک به التمیم تغییر دادند . دراصل نام کرکوک ازدوران قبل از میلاد مسیح بعنوان نام این مناطق مسکونی، استعمال میشد که بعدها این اسم براثرگذشت زمان وبنا بر تغییری که بخاطر لهجه و طرز تلفظ ساکنان این مناطق صورت گرفته بود ، بحالت امروزی درآمده ، این اسم در اثر گذشت زمان بصورت سمبلی برای ترکمن های عراق درآمد که بدین دلیل حکومت بغداد این اسم را عوض کرده بود . صدها روستای وابسته به استان کرکوک را به همراه اراضی زیر کشتشان ، از استان کرکوک جدا کرده و جزو مناطق استان دیگری اعلام کردند که با این عمل تعداد جمعیت استان کرکوک را کم کردند وهمچنین بااضافه کردن روستاها وبخشهای ترکمن به دیگراستانها، استانهای ترکمن را بصورت اقلیت درآوردند. ونیز درراستای سیاست عربیزاسیون درکرکوک ودیگرشهرها ومناطق ترکمن نشین با کوچ دادن عربهای بدوی به این مناطق، بالاخص درکرکوک با اعمال این سیاست سعی برآن دارند که ازاکثریت جمعیت ترکمن کاسته و آنها را دراقلیت نشان دهند
وضعیت مناطق ترکمنها دراستانها بدین شکل میباشد :الف) استان موصل: رودخانه دجله درحال سرازیرشدن ازاین استان است .بیش از 60% جمعیت موصل ترکمن میباشد 9 شهرستان موجود دراین استان عبارتند از: تلافر، سینجار، باآج، حمدیه، شیخ خان، آکرا و ترکمنها درمناطق: تلافر، افکینی، نینوا، یونس پیغمبر، فیسلیه، رعادیه، کازیه، شیراهان، کاراکویونلو، سلمانیه وموهالبیه موجودند
ب) استان کرکوک: شهرکرکوک که اصلا ونسبا ترکمن وبوی ترکمنی بودن ازخاکش استشمام میشود، مرکزترکمنهای عراق میباشد. مرکز استان کرکوک است . شهرستانهای آن عبارتند از: تاووک، هاویجه، تازه خورماتو، تیسین، وآلتین کؤپری. همچنین یایجی، لیلان، کارا حسن، کارا اینجیر نیز تعدادی ازبخشهایش میباشد
ج) استان اربیل :یک منطقه ترکمن نشین خیلی قدیمی است. درسال 1168 درتحت حاکمیت مظفرالدین گوک بورونو قرارداشت . مرکز استان اربیل میباشد. شاکلاوا، صادق، ماحمورد چهارشهرتشکیل دهنده استان میباشد
د) استان صلاح الدین: استانی است که درداخل آن مناطق مسکونی ترکمنها وجوددارد. محل تولد صدام حسین درداخل مرزاین استان میباشد. درسال 1976 بخاطر تحقیرکردن ترکمنها وتضعیف اداری مناطق ترکمن نشین، نام کرکوک را تغییردادند و شهرستانهای تازه خورماتلو وکیفری ازمحوطه استانی کرکوک جداکرده واستان جدیدی ساخته شده بود. ونیز صدها روستا از مجموعه بیات درخارج مرزهای این استان مانده بود . بعدها شهرستان کیفری را جزو استان سلیمانیه کرده بودند . مرکز این استان تکریت است. توزخورماتلو، سامرا، بلد، الفاریس، باژ، الدور وشارکتتان، 8 شهرستان این استان میباشد
ه) استان دیالا :این منطقه یکی ازمراکز ترکمن نشین میباشد. مرکز استان بکوبه میباشد. همچنین، بلدروز، هالیس، خانقین، مندلی، کیزلار آباد وکاراخان شهرهای اصیل ترکمنی این استان است . درتمامی این استانها مناطق و شهرستانهای ترکمن نشین دیده میشود . بغیر از مناطق اسکان غیر ترک کوچک ، تمامی مناطق اسکان دراین استانها متعلق به ترکمنها است. همانطورکه مشاهده کردید ترکمنهای عراق، بیشتر درشمال ومرکزکشور مستقرمیباشند وهمراه با شهرهایی که دربالا بدانها اشاره شد درپایتخت، بغداد نیز پخش شده اند . در بغداد بیش از 200.000 ترکمن زندگی میکنند

پروژکسیون جمعیت عراق با سرشماریهای سالهای 1921 ، 1926 ، 1947 ، 1957 و 1965 انجام یافته بود ، درسال 1976 به تعداد 11.505.000 نفربود درسال 1988 بتعداد 18.100.00 نفر نشان داده شده بود. ودراین سرشماریها تعداد جمیت قومیتهای عراق بصورت ذیل نشان داده شده بود. عرب 62% ، ترکمن 15 % ، کرد 20 % و مسیحی 3% که نسبت به این شاخص ها اگر جمعیت عراق را 20.000.000 ( بیست میلیون ) درنظربگیریم، وبا دردست داشتن ارقام سرشماریها تا به امروز ارقام تخمینی جمعیت قومیتها بتعداد ذیل آشکارا مقابل چشمانمان قرارمیگیرد :عرب 12.400.000 ، ترکمن 3.000.000 ، کرد 4.000.000 ، ومسیحی 600.000 نفرخواهد بود. علیرقم این اعداد، بازهم اعلام رقم صحیح ترکمنهای عراق امری مشکل است